Kahramanmaraş’ın akabinde çok sayıda ilimiz yeni zelzelelerle sarsıldı. Hatta bu vilayetlerden kimileri da bir evvelki sarsıntılarda büyük hasar almış olan Malatya, Hatay ve Osmaniye’ydi. Lakin zelzele gittikçe yayıldı ve Akdeniz, Ege üzere bölgeler de sarsılmaya başladı.
- Reklam -
Şu anda bile yaşanan son sarsıntılara baktığımızda zelzele bölgesindeki vilayetlerimizin yanı sıra bilhassa Ege ve Akdeniz’de yaşanan bu küçük sarsıntılar hepimizi korkutmaya başladı. Nitekim çok büyük bir yıkımı şimdi geride bıraktık.
Şu anda yaşadığımız yıkıcı olmayan lakin 4-5 büyüklüğüne ulaşabilen sarsıntıların kimileri Kahramanmaraş sarsıntılarının tesiri.
- Reklam -
Aslına bakarsanız sadece sayıları artmadı, birebir vakitte neredeyse tüm Türkiye’ye yayıldı. Yaptığı sarsıntı araştırmalarıyla Twitter üzerinden yaptığı paylaşımlarla hepimizi bilgilendiren Sarsıntı Araştırmacısı Baturhan Öğüt’e, yaşadığımız bu zelzelelerin sebeplerini sorduk. Kendisinden aldığımız bilgilere nazaran; ülkemizin çeşitli bölgelerinde görülen bu zelzelelerin sebebi, yaşadığımız büyük sarsıntılarda fay kollarına uygulanan baskı olabilir.
Pazarcık ve Elbistan merkezli sarsıntıların akabinde, P dalgası saniyeler içinde Kuzey Yarım Küre’ye ulaştı. Bu nedenle diğer fay sınırları üzerinde baskı oluştu ve bu durum çeşitli bölgelerde zelzelelere sebep oldu.
Kahramanmaraş zelzelesi sonrası sismik dalga hareketlerini buradan izleyebilirsiniz:
Peki bu “P dalgası” nedir?
Depremlerde görülen birkaç çeşit dalga çeşidi vardır. Bunlardan birincisi biraz evvel de bahsetmiş olduğumuz; daha süratli hareket eden, sıvı ve katı her şeyden geçebilen ve genelde yıkıcı olmayan “P” dalgalarıdır.
Aynı vakitte bir sarsıntı gerçekleştiğinde yeryüzüne birinci bu dalgalar ulaşır. Hızlı hareket etmeleri ve katı, sıvı cisimlerden geçebiliyor olmaları sebebiyle zelzele bölgesinden çok daha uzağa gidebilirler. Münasebetiyle P dalgalarının yıkıcı tesiri az olmasına karşın faylarda ve levhalarda baskı oluşturabilir. Bu sebeple farklı bölgelerde P dalgaları kaynaklı küçük depremler meydana gelebilir.
P dalgalarına kıyasla %40 daha yavaş hareket eden ancak yıkıcı tesiri daha fazla olan bir diğer dalga çeşidi ise “S” dalgaları. Diğer dalga çeşitlerine kıyasla daha yıkıcı etkileri vardır. P dalgaları yatay hareket ederken; P dalgaları dik hareket eder.
Tarihimizin en büyük yıkımlarından biri olan 99 sarsıntısında de emsal bir duruma şahit olmuştuk.
- 17 Ağustos 1999 sarsıntısından bir görsel.
99 sarsıntısı sonrasında da P dalgası binlerce kilometre ötedeki Nazca levhasıyla Güney Amerika levhası ortasındaki dalma batma yitim zonuna baskı uygulamış ve akabinde da farklı bölgelerde zelzeleler meydana gelmiştir.
Basitçe özetlemek gerekirse; büyük bir sarsıntıdan sonra yayılan P dalgaları, levhalar ortası hareketlere yahut faylar üzerinde oluşan baskılara sebep olabilir. Bu da tıpkı deprem bölgesinden uzakta da olsa farklı bölgelerde sarsıntı yaratabilir.
Yine Sarsıntı Araştırmacısı Öğüt’ün aktardığına nazaran bu dalgaların sebep olduğu depremler 1 yıl kadar sürebilir. Çünkü faylar ortasındaki kiriş taşları, baskı sonucunda dayanım direncini aşarak bir mühlet daha zelzelelere sebep olabilir. Hakikaten ülkemizde her vakit zelzeleler oldu ve maalesef ki olmaya da devam edecek.
