- Reklam -
TEMA, İBB’nin Beşiktaş’ta kanser hastalığına yakalandığı için kesmek zorunda kaldığı 112 çınar ağacı ile ilgili açıklama yaptı. Açıklamada hastalığın tedavisinin mümkün olmadığının altı çizilerek “Mantarın ağacın iletim demetlerini tıkaması ve topraktan alınan suyun iletimi kesmesi, yerleştiği iletim demetlerinin kök, gövde ve sürgünlerde olması sebebiyle hastalıklı ağaçların bakım çalışmaları ile kurtarılması da mümkün değildir” denildi.
TEMA Vakfı, son günlerde İstanbul’un Beşiktaş ilçesindeki Çırağan Caddesi’nde yer alan muhafaza altındaki 112 adet çınar ağacının kesilmesi ilgili ortaya çıkan tartışma nedeniyle kamuoyunu aydınlatmaya yönelik bir açıklama yaptı.
Açıklamada müdafaa altındaki 112 adet Çınar ağacının, latince ismi “Ceratocystis platani” olan mantarın yol açtığı kanseri hastalığı sebebiyle kesildiği aktarıldı.
- Reklam -
“Ceratocystis platani” mantarının neden olduğu Çınar kanseri hastalığının risk kümesinin çok yüksek ve kesinlikle karantina önlemleri alınması gereken salgın bir hastalık olduğuna dikkat çekildi.
Kuş, böcek, insan eliyle, kazalarla yahut rüzgar üzere nedenlerle oluşmuş yara dokularından, budama alet ve ekipmanlarından, toprakta köklerin birbirine temasından ya da yağmur suları dahil pek çok biçimde çarçabuk bulaştığı belirtilerek “Bulaştıktan sonra süratle çoğalıp ve kısa müddette ağacın iletim dokularını tıkayarak vefatına neden olmaktadır” denildi.
“Tedavisi mümkün değil”
Açıklamada hastalığın tedavisinin mümkün olmadığının altı çizilerek “Mantarın ağacın iletim demetlerini tıkaması ve topraktan alınan suyun iletimi kesmesi, yerleştiği iletim demetlerinin kök, gövde ve sürgünlerde olması sebebiyle hastalıklı ağaçların bakım çalışmaları ile kurtarılması da mümkün değildir. Karantina önlemleri alınarak ağacın kesilmesi ve imha edilmesinden öteki önerilen bir deva bulunmamaktadır. Bahsin uzmanı bilim insanlarının hazırladığı rapor dikkate alınarak hastalıklı ağaçların kesilmesinin, hastalıkla uğraş ve daha fazla ağaca sirayet etmemesi için gerekli bir süreç olduğu değerlendirilmektedir” denildi.
“Kovid-19 üzere bulaşıyor tedavisi yok”
Açıklamada ağaçları etkileyen hastalıkla ilgili teknik bilgilere de yer verilerek çınar kanseri hastalığının ağaçlarda çarçabuk yayıldığı, tıpkı COVID-19 üzere temas halinde çabucak bulaştığı, hastalığa yakalanmış ağaçların kurtulma talihi olmadığı ve ne yazık ki şimdi tedavisinin de bulunmadığı vurgulandı.
Açıklamada “Tüm dünyada ve ülkemizde Karaağaçları yok olma noktasına getiren Ophiostoma ulmi mantarı üzere Çınar ağaçlarını yok etme potansiyeli bulunmaktadır” denildi.
“400 çınar kurudu”
Çınarları yok eden bu bulaşıcı hastalığın “Ceratocystis fimbriata f. sp. Platani” ismiyle Türkiye’de birinci sefer 2010 yılında teşhis edildiği hastalık yüzünden İstanbul’da Beşiktaş, Beyoğlu ve Şişli ilçelerinde bir yıl içinde yaklaşık 400 çınar ağacının kuruduğu ve kesildiği aktarıldı.
Kurumaların devam etmesi üzerine 2016 yılında, İstanbul’da Seyahat Parkı, Yıldız Parkı, Cumhuriyet Caddesi, Dolmabahçe Caddesi ve Çırağan Caddesi’nde bulunan, kurumuş ve canlı 976 adet çınar örneklenerek bir araştırma yapıldığı belirtilerek şu bilgiler verildi:
“Örneklenen ağaçların 314’ünün hastalıklı olduğu, 55’inin ise büsbütün öldüğü tespit edilmiştir. Hastalıklı ağaçların 97’sinin Taksim Seyahat Parkı’nda, 41’inin Yıldız Parkı’nda, 17’sinin Cumhuriyet Caddesi’nde, 108’inin Dolmabahçe Caddesi’nde, 51’inin ise Çırağan Caddesi’nde olduğuna ait bilgi bu çalışmada yer almaktadır.
Hastalık Türkiye’de birinci kere 2010 yılında tespit edilmiş olmasına karşın, EPPO (Avrupa ve Akdeniz Bitki Müdafaa Organizyonu) 2018 yılında bu çalışmayı temel alarak Çınar kanseri hastalığının Türkiye’de bulunduğuna ait birinci kaydı oluşturmuştur.
Hastalığın ülkemize son 20 yılda Avrupa ülkelerinden yapılan binlerce uzunluklu fidan ithali yapılan İtalya’dan gelme ihtimali yüksektir. Zira İtalya’da hastalık yaygın olarak görülmektedir.
Lakin bunun kesin olarak belirlenmesi için genetik tahlillerin yapılması gereklidir. Hastalığın tarihi kıymeti yüksek olan ve bu nedenle müdafaa altına alınan yaşlı çınar ağaçlarına ithal edilen fidanlardan bulaş olmuş budama alet ve ekipmanları ile bulaşmış olması mümkündür.”
“İzin alınmış”
TEMA ağaçların kesilmesi ile ilgili tüzel inceleme de yaptı. Tarihi pahası yüksek yahut anıt ağaç olarak tescil edilmiş ağaçlara yapılacak her türlü müdahale için Tabiat Varlıkları Müdafaa Konseyi’nden müsaade alınması gerektiğine işaret edildi.
İBB Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü’nün, 28 Nisan 2020 tarih ve 29609873-962-67967 sayılı yazı ile Dr. Zeki Severoğlu, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi, İstanbul Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğü, Batı Akdeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve İBB Bitki Müdafaa ve Zirai Gayret Ünitesi uzmanlarınca yapılan inceleme ve araştırma sonucu hazırlanan raporu da ekleyerek İstanbul Valiliği Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne başvurduğu belirtildi.
İstanbul 4 Numaralı Tabiat Varlıklarını Müdafaa Bölge Kurulu tarafından bu müracaatın değerlendirildiği ve İstanbul Valiliği’nin 14 Temmuz 2020 tarihli yazılarının İBB Avrupa Yakası Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü’ne gereğini yapmak üzere iletildiği aktarıldı. Valiliğin yazısı ekinde gönderilen İstanbul 4 Numaralı Tabiat Varlıklarını Müdafaa Bölge Kurulu’nun 25 Haziran 2020 tarih ve 04-1068 No’lu kararında hastalıklı 73 ağaca müdahale edilmesinin gerekli olduğu, Yıldız Korusu girişinde yer alan kuru ağaçların kesilmesinin uygun olduğu görüşlerinin yer aldığı belirtildi. Böylece hastalıklı ağaçların bölümü için müsaade alındığı tabir edildi.