Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim konseyi Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, 24 Mart Dünya Tüberküloz Günü nedeniyle bilinmeyen tüberküloz olaylarına dikkat çekti. Akciğer Sıhhati ve Ağır Bakım Derneği’nin (ASYOD) 16-19 Mart tarihleri ortasında Antalya’da gerçekleştirdiği Ulusal Akciğer Sıhhati Kongresi’nde Demirören Haber Ajansı’nın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Özlü, tüberküloz (verem) denince genelde herkesin bildiği bir hastalık olduğunu ancak saklı tüberküloz kelam konusu olduğunda birden fazla kişinin farkında olmadığını söyledi. Özlü, “Gizli verem dediğimiz aslında bir hastalık değil. Sağlıklı kişi bunlar. Yani vaktinde verem mikrobunu almış, vereme neden olan basil (bakteri) bedene yerleşmiş, aşikâr odaklarda canlılığını sürdürebilen fakat hastalık yapmayan, bir belirtiye neden olmayan, hasebiyle hasta olmadığı için tedavi de edilmeyen şahıslardan bahsediyoruz. Bu bireyler taşıyıcıyken hastalığı bulaştırma bahtları da yok. Taşıyıcıların yüzde 95-97’si bu süreci hiç hastalanmadan geçiriyor. Lakin içlerinde kimileri enfeksiyonun seyri sırasında faal verem hastası haline geliyor. Bunlarda daha çok, bedenin bağışıklık sistemini baskılayan durumlar kelam konusu oluyor. İşte bu küme bizim için kıymetli.” dedi
- Reklam -
DÜNYADA 2 MİLYAR KİŞİ SAKLI TÜBERKÜLOZ TAŞIYICISI
Prof. Dr. Özlü, “Bunlar da cilt testleri ya da birtakım kan testleri. Bunu yaptığımızda o kişinin daha evvel verem mikrobu ile karşılaşmış ve enfeksiyon sürecini geçirmiş olduğunu anlıyoruz. Her bâtın verem tanısı konan hastaya tedavi gerekmiyor. Ancak ileride etkin hastalığa dönüşme riski fazla olan şahısların ‘koruyucu’ dediğimiz tedavileri alması değerli. Dünyada yaklaşık 2 milyara yakın insanın kapalı verem hadisesi olduğu düşünülüyor. Türkiye’de ise nüfusun yüzde 10 ila 30’unda bu mikrobu taşıyan kişi var. Burada asıl olan şey, risk kümelerinin tedavi edilmesi. Bu biçimde hem o bireyleri korumuş oluyoruz hem de o şahıslar hastalanırsa, topluma bulaştırmasını engellemiş oluyoruz” diye konuştu.
ENFEKSİYON HAVUZUNU ‘TEMİZLEYEREK’ HASTALIĞI YOK EDEBİLİRİZ
- Reklam -
Hastalanma riski yüksek kapalı verem olaylarını enfeksiyon havuzu olarak isimlendirdiklerini da belirten Prof. Dr. Özlü, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Hastalar, bu havuzdan çıkıyor. Şayet bu havuzu azaltabilirsek ya da önleyici tedavilerle tümüyle yok edebilirsek, tüberkülozu da bütünüyle yeryüzünden ortadan kaldırma talihine sahip oluruz. Bu doğal kolay bir süreç değil. Bununla ilgili Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), ‘Tüberkülozun Sonlandırılması Projesi’ kapsamında, bilhassa etkin veremin görülmediği ya da çok az görüldüğü ülkeler için bu uygulamayı, yani bâtın veremin esirgeyici tedavisini tavsiye ediyor. Türkiye de bu ülkeler ortasında yer alıyor.”
HERKESİ DEĞİL, RİSK KÜMELERİNİ TARAMAK GEREKLİ
Herkese zımnî verem taramasının mümkün olmadığını ve bunların birçoklarının zati hastalanmadan ömrünü sürdürebildiğini de söz eden Prof. Dr. Özlü, asıl maksattaki kümenin risk altındaki bireyler olması gerektiğini söyleyerek izlenmesi gereken süreci şöyle özetledi: “Hastalanabilecek olan risk kümesindeki şahısları taramak gerekli. Bunlar da bağışıklığı baskılayan bir hastalığı olan ya da uzun periyodik bağışıklığı baskılayan bir tedavi alması gereken yahut yeni bir bulaşıcı akciğer tüberkülozu hastası ile teması olup bulaştırma riski olduğu düşünülen bireyler. Bir de çocuklar çok kıymetli. Çocuklarda biz bu testi müspet bulursak, bilhassa 15 yaşın altında, çabucak tedavi ediyoruz. Zira çocuklarda faal hastalığa dönüşme riski daha yüksek. Bu manada, şayet bağışıklığı baskılayıcı bir tedavi alması gereken bir hasta varsa, uzun mühlet anti TNF dediğimiz biyolojik ilaçlar yahut yüksek doz kortizon kullanması gereken hastalarda evvelden bu testlerin yapılması gerekli. Şayet bireyde zımnî tüberküloz olduğu anlaşılırsa, gözetici tedavi başlanıyor ve ondan sonra öteki tedavilerine geçiliyor. Ya da sağlıklıyken bağışıklığı baskılayan bir hastalık ortaya çıkarsa, mesela HİV olumlu hale gelirse, onlarda da tıpkı süreç kelam konusu. Yurt dışına çıkmak için yahut rastgele bir işte çalışabilmek için bu testi yapmak zorunda olan şahıslar var. Onlarda da olumluluk saptadığımızda, risk grubundaysa çabucak gözetici tedavilere başlıyoruz.”
Tüberkülozun da Kovid üzere hava yoluyla bulaşan bir hastalık olduğunu, münasebetiyle korunmak için benzeri formüllerin uygulanması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Özlü, veremin Kovid kadar yaygın olmadığına da işaret ederek kelamlarını şöyle noktaladı:
“Türkiye’de 100 binde 13 kişi yeni hadise olarak tespit ediliyor. Münasebetiyle Kovid kadar yaygın değil, ondan farklı bu açıdan. Lakin şunu hiç unutmamak lazım, korunmak tedavi etmekten her vakit daha kolay, daha ucuz ve daha insani. O nedenle bâtın tüberküloz açısından risk kümesinde olduğu bilinen bireylere, bu esirgeyici tedavilerinin yapılması hem o kişi, hem de toplum için daha insani, daha ucuz ve daha gerçek bir sistem.” (DHA)