Görevde 7 kişi gerektirecek bir iş hacmi olmadığını yazan Hikmet Sami Türk’ün yazısı şöyle:
- Reklam -
“Millet İttifakı Kemal Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanı adaylığı üzerinde muahedeye varırken parlamenter sisteme geçiş sürecinde yapılması kararlaştırılan işler hakkında 12 unsurluk bir muahede da imzaladı. Muahedenin iki hususu cumhurbaşkanı yardımcıları ile ilgili:
“Geçiş sürecinde Millet İttifakı’na dahil siyasi partilerin genel liderleri cumhurbaşkanı yardımcısı olarak vazife yapacaktır.” (m.3)
“İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye liderleri cumhurbaşkanının uygun gördüğü vakitte cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanacaktır.” (m.12)
- Reklam -
Böylece evvel 5, sonra 2 olmak üzere toplam 7 Cumhurbaşkanı yardımcısının atanması kelam konusu.
Yardımcının görevleri
Anayasanın “Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar” kenar başlıklı 106. hususu uyarınca “Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir yahut daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir”. (f.I)
Görüldüğü üzere, bir yahut daha çok cumhurbaşkanı yardımcısı atamak, vazifelerine son vermek, büsbütün cumhurbaşkanının takdirine bağlı. Diğer bir deyişle, cumhurbaşkanı yardımcısı, devletin mecburî bir organı değil.
Cumhurbaşkanı yardımcısının misyonu, makul şartlarda cumhurbaşkanına vekâlettir. Anayasanın 106. unsurunda bu vazifenin hangi durumlarda yürütüleceği gösterilmiştir:
“a) Cumhurbaşkanlığı makamının rastgele bir nedenle boşalması halinde, kırk beş gün içinde cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar cumhurbaşkanı yardımcısı cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve cumhurbaşkanına ilişkin yetkileri kullanır.” (f.II c.1-2)
“b) Cumhurbaşkanının hastalık ve yurtdışına çıkma üzere sebeplerle süreksiz olarak vazifesinden ayrılması hallerinde, cumhurbaşkanı yardımcısı cumhurbaşkanına vekâlet eder ve cumhurbaşkanına ilişkin yetkileri kullanır.” (f.III)
Her iki kararda öngörülen vekâlet vazifesi, 1982 Anayasası’nın 2017’ye kadar değişmeyen birinci metnine nazaran “TBMM Başkanı” tarafından yerine getirildi. (m.106)
Millet İttifakı’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi’nde de 1982 Anayasası’nın birinci metnindeki “cumhurbaşkanına vekillik etme” kenar başlıklı 106. unsur, “cumhurbaşkanına vekâlet” kenar başlığı altında tıpkı sözcüklerle tekrarlanmıştır. Bu durumda parlamenter sisteme geçiş süreci için farklı, ama değiştirilmek istenen sisteme uygun bir uygulama kabul edilmiş demektir.
Gereğinden fazla
Anayasanın 106. unsurunda belirtilen istisnai durumlar için cumhurbaşkanı yardımcıları olarak 5 siyasi parti genel liderini görevlendirmek, daha ileri bir evrede İstanbul ve Ankara büyükşehir belediye liderlerini atamak, bu vazifeler için gereğinden çok insan ayırmak demektir. 5 siyasi partinin genel lideri, 28. periyotta milletvekili yahut bakan olarak, 2 büyükşehir belediye lideri da mahallî seçimlerin yapılacağı 31 Mart 2024 tarihine kadar hala bulundukları misyonlarda daha faydalı olurlar.
Kaldı ki anayasanın 127. unsuruna nazaran merkezi yönetimin lokal idareler üzerinde idari vesayet yetkisine sahip olduğu bir sistemde büyükşehir belediye başkanlığı ve cumhurbaşkanı yardımcılığı birlikte yürütülebilecek misyonlar değildir. Halk bilgeliğini yansıtan bir atasözü ile “Bir koltuğa iki karpuz sığmaz”.
Cumhurbaşkanı yardımcılığı için 2 kişi kafidir. Bu vazifede 7 Cumhurbaşkanı yardımcısını gerektirecek yoğunlukta bir iş hacmi yoktur.”
patronlardunyasi.com